Futuroloog om de toekomst te voorspellen?

Wat is een futuroloog? Voorspelt een futuroloog de toekomst? Wat is de opbrengst van een futuroloog? Hoe gaat die te werk en hoe kan die een team, afdeling of organisatie helpen? Wat zijn handige modellen en systemen? In dit artikel lees je alles over het werk van een futuroloog!

In dit artikel:

• Betekenis en definitie
• Opbrengst van een futuroloog
• Werkwijze
• Bekende futurologen
• Future Studies
• Hoe kan een futuroloog helpen?
• Modellen en systemen
• Tips

Onderin dit artikel kun je een reactie achterlaten als je een vraag of opmerking hebt.

Andere relevante artikelen op mijn blog zijn o.a. Futurist / Trendwatcher / De technologische ontwikkelingen die ons leven veranderen.

Wat is de betekenis en definitie van de term futuroloog?

Futuroloog betekenis

Futurologie is de wetenschap die zich bezighoudt met onderzoek naar de toekomst. Hieruit afgeleid is de betekenis van een futuroloog: een wetenschapper die onderzoek doet naar de toekomst.

In de praktijk worden de termen futuroloog en futurist vaak als synoniem gebruikt. Zelf doe ik ook onderzoek naar de toekomst, als zelfstandig expert en vanuit mijn rol als gastdocent bij de Master Human Technology Interaction bij de Technische Universiteit Eindhoven en Futures Studies bij Hogeschool Windesheim Zwolle.

Een verwante term is trendwatching. Het verschil met een trendwatcher is dat een futuroloog of futurist meestal over een langere tijdsperiode vooruit kijkt en meestal ook met meer diepgang.

Definitie

De definitie van een futuroloog is ‘… iemand die zich bezighoudt met een onzekere toekomst om mensen, organisaties en de samenleving voor te bereiden op mogelijke veranderingen die onze toekomst bepalen.’ (Van Duijne en Van der Wel, 2019)

Een definitie van Bell (1997) beschrijft het vakgebied:

Futurologie is een vakgebied is dat mogelijke, waarschijnlijke en wenselijke toekomsten bedenkt, onderzoekt, verbeeldt en evalueert.

Bell, 1997

Een futuroloog is dus geen voorspeller of waarzegger. Het uitgangspunt in de futurologie is namelijk dat niemand de toekomst kent of kan voorspellen, maar je wel mogelijke toekomsten kan verkennen.

Futuroloog spreker

Het verkennen van toekomsten is ook mijn rol op het podium als spreker. De basis van mijn presentaties is een analyse van relevante ontwikkelingen op het vakgebied waar ik over spreek. Vervolgens is het mijn rol om de gevolgen van die ontwikkelingen te onderzoeken.

Na dit voorwerk bedenk ik hoe ik die inzichten op een creatieve manier met de zaal kan delen. Dat kan door korte verhalen, interactieve oefeningen of het bespreken van een stelling. Het liefst gaat het publiek zelf of met elkaar aan de slag om de indrukken te vertalen naar wat ze nu kunnen doen. Het doel: zorgen dat hun organisatie en het publiek zelf beter zijn voorbereid op de toekomst.

Naast deze rol als spreker kan een futuroloog ook andere taken uitvoeren. Bijvoorbeeld als adviseur om te sparren met de directie, management- of innovatieteams. Of in creatieve ondernemingen, zoals het schrijven van sciencefiction verhalen of een adviesrol bij kunstprojecten, series en films.

Als je me wil inhuren als futuroloog, neem dan contact met me op. Of kijk eerst op de pagina Trends 2040 voor meer informatie, voorbeelden en referenties.

Wat is een futuroloog?

Een futuroloog houdt zich dus bezig met het verkennen van de toekomst, vaak op een specifiek vakgebied (bijvoorbeeld radiologie in een ziekenhuis), op een bepaald domein (zoals de lokale overheid), op een thema (bijvoorbeeld muziek), gericht op een bedrijf (bijvoorbeeld Albert Heijn) of afdeling (zoals bedrijfsvoering). Dat doet een futuroloog met een systematische methode voor het onderzoek, verbeelding en dialoog.

Van Duijne en Van der Wel (2019) vullen daarbij aan dat het bij futurologie om ‘een manier van denken gaat.’ Die manier van denken omschrijf ik zelf als een mix van een paar elementen:

• zwakke signalen van veranderingen oppikken;
• duidelijke en impliciete gevolgen van veranderingen analyseren;
• grote geheel zien van veranderingen op een systeemniveau.

Maar het belangrijkste element is wat mij betreft nieuwsgierigheid: nieuwsgierig naar de wereld, naar nieuwe technologieën, naar opkomende (sub)culturen, naar andere culturen en bovenal naar mensen. Wat drijft ons als mens, hoe gaan we om met verandering en wat kunnen we nu al doen om een betere toekomst vorm te geven?

Wat levert de inzet van een futuroloog op?

Opbrengst futuroloog

Wat is de meerwaarde van een futuroloog voor je bedrijf of organisatie? In de wetenschappelijke literatuur kijken onderzoekers niet zo zeer naar de rol van de futuroloog, maar vooral naar gebruikte methoden.

• Bodin, Chermack en Coons stellen in hun onderzoeken uit 2008 en 2016 dat scenarioplanning bedrijven helpt om op een meer intuïtieve en creatieve manier besluiten te nemen. Deze manier lijkt beter te werken in een volatiele, onzekere, complexe en ambigue (VUCA) omgeving.
• Phadnis en Joglekar toonden in hun studies in 2015 en 2021 aan dat deelnemers flexibeler werden in hun investeringen. Daarnaast bracht een gezamenlijk traject van een bedrijf met hun leverancier een aantal drijvende krachten in kaart, die ze afzonderlijk niet hadden herkend.
• Uit het onderzoek van Bouhalleb en Tapinos (2023) blijkt dat scenarioplanning ervoor zorgt dat bedrijven wendbaarder worden en zich sneller kunnen aanpassen.

Maar wat betekent het doen van toekomstonderzoek voor het bedrijfsresultaat? René Rohrbeck en Menes Etingue Kum lieten in 2018 zien dat de bedrijven die strategische toekomstverkenningen doen, gemiddeld 33% meer winstgevend zijn en 200% harder groeien dan de concurrentie.

Wat is mijn werkwijze als futuroloog?

Mijn werkwijze

Wat is mijn werkwijze als futuroloog? In mijn opdrachten houd ik het Framework Foresight aan van Peter Bishop en Andy Hines aan. In 2023 had ik overigens het genoegen om een seminar van Peter Bishop te volgen in Kortrijk, België.

Dit zijn de stappen van het Framework:

• Framing: omschrijving van de opdracht en tijdshorizon;
• Scanning: in kaart brengen van relevante trends, waaronder duidelijke ontwikkelingen, zwakke signalen en nadenken over onverwachte ontwikkelingen met een grote impact (in vakjargon: de zwarte zwanen);
• Visioning: verbeelden van mogelijke, waarschijnlijke en wenselijke toekomstbeelden;
• Planning: strategieën testen, aanpassen en plannen maken;
• Probing: kleine pilots en experimenten opzetten;
• Acting: blijven monitoren van relevante trends en ontwikkelingen, periodiek bespreken in het management of directie en eventueel bijsturen.

Als metafoor gebruik ik vaak het beeld van zeilen of surfen. Als individu, team, afdeling of organisatie heb je weinig invloed om de trends op zichzelf te beïnvloeden. Net zoals een zeiler of surfer geen invloed heeft op de windrichting, windsnelheid en golven.

De kunst is om deze elementen te voorzien, in te schatten en er optimaal gebruik van te maken in de zeilboot of op de surfplank. Datzelfde principe geldt ook voor toekomstonderzoek en futurologie: ontwikkeling zien, inschatten, proberen te ontwijken of juist gebruik van te maken.

Wat zijn bekende futurologen?

Bekende futurologen (7x)

Wie zijn bekende futurologen?

• Sir Arthur Charles Clarke (1917 – 2008) was een Engelse schrijver van sciencefiction boeken, presentator van televisieprogramma’s en uitvinder. Zijn bekendste boek is 2001: A Space Odyssey dat in 1968 is verfilmd.
• Alvin Toffler (1928 – 2016) was een Amerikaanse publicist en futuroloog. Zijn bekendste boek is Future Shock uit 1970. De titel van het boek beschrijft een situatie waarin (te) veel verandert in een korte periode. Mede door dit boek is Future Shock nog steeds een bekende term in toekomstonderzoek.
• Faith Popcorn (1943) is een Amerikaanse auteur en oprichter van het marketing-consultancybedrijf BrainReserve. Ze is vooral bekend doordat ze de term ‘cocooning’ introduceerde. Dit is de impuls om vooral binnen te blijven en zo comfortabel mogelijk te leven.
• De Indiaanse Anab Jain (1976) heeft samen met haar partner Jon Ardern het ontwerp Superflux opgericht. Sterk aan haar werkwijze is dat ze het leven in de toekomst tastbaar en concreet maakt door middel van films, boeken, installaties en ervaringen.
• Jane McGonigal (1977) is een Amerikaanse game designer en onderzoeker bij Institute for the Future, Verenigde Staten. In 2022 bracht ze het boek Imaginable uit.

Naast deze buitenlandse futurologen, is Fred Polak (1907-1985) een bekend voorbeeld uit Nederland. In 1955 werd hij aangesteld als directeur van het Centraal Planbureau (CPB). Hij pleitte voor het oprichten van een vergelijkbaar planbureau voor toekomstonderzoek. Internationaal geldt hij als één van de grondleggers van de moderne futurologie.

Zelf ben ik ook futuroloog. Dit doe voornamelijk met mijn toekomst- en trendonderzoek, het geven van lezingen, advieswerk, het geven van workshops en organiseren van toekomstexpedities. Heb je interesse om met mij samen te werken? Neem dan contact met me op!

Wat zijn relevante opleidingsinstituten in Nederland en België?

Future studies Nederland

Future studies houden zich bezig met het onderzoeken van de toekomst. Het is overigens niet zo dat je pas een futuroloog bent als je een opleiding in future studies hebt afgerond.

Andere termen voor Future Studies zijn toekomstonderzoek en toekomstkunde. De Dutch Future Society deed in 2022 een kleine inventarisatie onder haar leden over deze opleidingen.

In Nederland worden de volgende opleidingen het meest genoemd:

• HBO-bachelor Trend Research & Concept Creation in Lifestyle van Fontys Hogescholen;
• WO-bachelor Future Planet Studies aan de Universiteit van Amsterdam;
• Trendopleiding Rozenbrood;
• Masterclass Strategic Foresight van Nyenrode.

In België voert de Erasmus Hogeschool in Brussel vanuit het Open Time kenniscentrum toegepast toekomstonderzoek uit. De Hogeschool Gent biedt de postgraduate opleiding Trendwatching aan.

Internationaal gezien is de opleiding ICFS (International Certified Future Strategist) het bekendst, gevolgd door de SOIF Foresight Training en TFSX (The Futures School).

Zelf ben ik ook als docent betrokken bij een aantal opleidingen. Zo ben ik als gastdocent betrokken bij het vak Future Studies van de Hogeschool Windesheim in Zwolle en ben ik gastdocent bij de master Human Technology Interaction van de TU Eindhoven.

Toekomst voorspellen kan niet

Ondanks dat je goed kan nadenken over de toekomst, blijft het lastig om deze te voorspellen. Er zijn tal van leuke voorbeelden, zoals deze:

• In 1894 voorspelde de Engelse krant The Times dat in 1950 alle straten van Londen zouden zijn bedolven onder meters paardenmest.
• In 1898 werd zelfs een internationale conferentie over het probleem van de paardenmest georganiseerd. De conclusie na een week vergaderen: het is een onoplosbaar probleem. Weinigen in die tijd hadden rekening gehouden met de doorbraak van de auto.
• Ernest Rutherford was een van de grootste kernfysici van zijn tijd. Hij zei in 1933 dat kernenergie ‘gezwets in de ruimte’ is, waarna minder dan 24 uur later Leo Szilard de nucleaire kettingreactie ontdekte.
• Astronoom Richard Woolley noemde in 1956 verhalen over ruimtevaart ‘volslagen nonsens’. Een jaar later bracht de Sovjet-Unie de eerste satelliet in een baan om de aarde.

Laat staan dat we weten wat de gevolgen zijn van wetenschappelijke en technologische doorbraken. In mijn artikel over technologie ethiek heb ik daar een paar voorbeelden van gegeven. De mooiste samenvatting van dit effect komt van filosoof Bruno Latour: ‘Onverwachte gevolgen zijn het meest voorspelbare ding op aarde.’

Onverwachte gevolgen zijn het meest voorspelbare ding op aarde.

Bruno Latour, filosoof

Dat is ook de reden dat ik vaak terugkom bij deze uitspraak: ‘Een futuroloog kan de toekomst niet voorspellen. Hij of zij kan je wel helpen om verschillende toekomsten in te beelden en na te denken wat je daar nu iets aan (of mee) kan doen.’

Manieren waarmee een futuroloog kan helpen.

Hoe een futuroloog kan helpen

Dit zijn een aantal manieren waarop een futuroloog kan helpen bij toekomstonderzoek, verkenningen of om een organisatie meer toekomstgericht te maken.

• Een lezing;
• Een workshop scenarioplanning;
• Innovatielabs;
• Toekomstgerichte organisatie bouwen.

Wil je trouwens met mij in gesprek over een van deze vormen, neem dan contact met me op!

Lezing

Een lezing is een energieke, interactieve presentatie waarin een futuroloog de meest relevante ontwikkelingen op een bepaald vakgebied schetst. De meeste presentaties zijn tussen de 30 en 90 minuten. Zelf doe ik dit ook regelmatig dit soort lezingen, bijvoorbeeld trends 2040 of specifiek in de gezondheidszorg of overheid.

Workshop scenarioplanning

Een workshop scenarioplanning duurt meestal langer dan een lezing, vaak tussen de 90 en 120 minuten. Ten opzichte van een lezing valt niet alleen het tijdsverschil op, maar vooral de rol van het publiek. Bij een workshop geef ik meestal een aftrap, maar gaan de deelnemers zelf actief aan de slag met het schetsen van toekomstscenario’s. Het vraagt meer van de deelnemers, maar het voordeel is dat ze actief leren doordat ze met elkaar aan de slag gaan.

Innovatielab

Innovatielabs zijn aparte afdelingen of teams bij bedrijven die zich bezig houden met toekomstonderzoek, verkenningen, strategisch advies en/of innovatieprojecten. Een futuroloog kan bij het lab werken of afhankelijk van een project tijdelijk aangehaakt worden. Zo was ik zelf betrokken bij een studie van het TechLab van de Rabobank en de Labs van de Hogeschool Arnhem Nijmegen.

Het voordeel van een apart organisatieonderdeel is dat een groep medewerkers zich uitsluitend kan richten op de toekomstverkenningen. Een nadeel is dat de inzichten en ideeën minder beklijven bij andere collega’s. Een onderzoek of project komt tot leven wanneer je er tijd en energie in steekt, nadenkt, op ideeën van anderen voortbouwt, en discussieert.

Toekomstgerichte organisatie

Een andere manier waarop een futuroloog kan helpen is als adviseur om een organisatie meer toekomstgericht of toekomstbestendig te maken.

Toekomstgericht denken en werken vraagt namelijk veel de organisatie en de medewerkers. De uitdaging is dat het niet blijft bij een leuke lezing of workshop, maar dat het beklijft en mensen aanzet tot nieuwe ideeën, een ander perspectief en een andere manier van werken.

Verandering is lastig. Iets wat ik herken uit mijn ervaring: de meeste verandering komt tot stand ondanks verandermanagement (naar professor Thijs Homan). We kunnen mensen immers niet dwingen om anders te denken en te werken. We kunnen hooguit de randvoorwaarden creëren voor mensen om vanuit intrinsieke motivatie daarin stappen te zetten. 

Expedities

Professor Jan Rotmans stelt daarom organische draagvlakontwikkeling voor: beginnen met mensen die daarvoor openstaan, en zo stap voor stap een groter draagvlak te creëren. 

Om die reden doe ik niet (meer) aan traditioneel adviseren. Mijn insteek is om medewerkers vooral te leren hoe ze het zelf kunnen doen. Om die reden noem ik mijn bijdrage liever een leergang, bootcamp of toekomstexpeditie.

Deze termen geeft onze gezamenlijke zoektocht beter weer. De toekomst kunnen we namelijk niet voorspellen. Een leerproces is daarom een goede manier om in een veilige omgeving met elkaar het toekomstbeeld te verkennen.

De expedities bestaan vaak uit meerdere bijeenkomsten. De deelnemers komen het liefst uit alle lagen van de organisatie, van de uitvoering tot de strategische denkers, directie en management. Elke expeditie is maatwerk, dus als je meer wilt weten neem dan contact met me op.

Modellen en systemen voor toekomstverkenningen

Modellen voor toekomstverkenning (5x)

Wat zijn modellen en systemen waar futurologen gebruik van maken? Dit zijn een aantal modellen die ikzelf vaak in mijn werk gebruik.

1. Futures Literacy
2. Futures Consciousness
3. Transitiekunde
4. Co-Emerging Futures
5. Technologie Piramide

1. Futures Literacy

Futures Literacy is de capaciteit om de toekomst actief voor te stellen, in te beelden en te verbeelden. De term geletterdheid, vertaling van het Engelse woord Literacy, is niet zonder reden gekozen. Volgens UNESCO is het namelijk een vaardigheid die iedereen kan en zelfs moet verkrijgen.

It is the skill that allows people to better understand the role of the future in what they see and do.

Definitie van Futures Literacy

Belangrijke factoren binnen de methodiek zijn gelijkwaardigheid, diversiteit en inclusiviteit. Volgens dit artikel worden toekomstbeelden namelijk vaak beperkt door de heersende cultuur. Denk aan het kapitalisme of andere dominante paradigma’s.

Het doel van Futures Literacy is daarom om zoveel mogelijk mensen met diverse achtergronden te betrekken bij het nadenken over de toekomst, om zo een grote verscheidenheid aan ideeën en visies te krijgen.

In Nederland doet de Hanzehogeschool in Groningen onderwijs- en onderzoeksprojecten met/naar deze methode.

2. Futures Consciousness

Futures Consciousness, oftewel toekomst bewustzijn, lijkt op Futures Literacy. Wetenschappers van de Universiteit van Turku (Finland) en Geneve (Zwitserland) hebben deze methodiek ontwikkeld.

Futures consciousness is the human capacity to understand, anticipate, prepare for, and embrace the future.

Definitie van Futures Consciousness

Het doel van Futures Consciousness is om is proactief en anticiperend met de toekomst bezig te zijn in plaats van reactief en fatalistisch. Het idee is, net als bij Futures Literacy, dat de toekomst niet vaststaat maar wordt bepaald door de keuzes die we nu maken.

De methode omvat vijf dimensies:

• Tijdsperspectief;
• Besef van verantwoordelijkheid;
• Openheid voor alternatieven;
• Systeem-perceptie;
• Zorgen voor anderen.

Persoonlijk vind ik dit model beter dan Futures Literacy. Waarom?

• De dimensies van Futures Consciousness omvatten meer facetten, waardoor ik het beter toepasbaar vind bij teams, afdelingen en organisaties.
• De mate van toekomst bewustzijn kun je in kaart brengen met een vragenlijst, waardoor een nulmeting en een meting na een workshop of adviestraject mogelijk is.

Anderzijds vraagt dit Fins-Zwitserse model meer van de gebruikers. Toekomstgeletterdheid is wat laagdrempeliger. Daarom begin ik meestal daarmee, gevolgd door Futures Consciousness als dat past bij de opdracht.

3. Transitiekunde

Hoe ontstaan ingrijpende en onomkeerbare kantelingen van systemen in de samenleving? Jan Rotmans, hoogleraar Transitiekunde aan de Erasmus Universiteit, onderzoekt hoe deze kantelingen gestuurd en beïnvloed kunnen worden. In zijn boek Omarm de Chaos werkt hij zijn ideeën en visie verder uit.

Transitiekunde is de wetenschap die laat zien hoe transities (ingrijpende en onomkeerbare kantelingen van systemen in de samenleving) tot stand komen en hoe ze worden gestuurd.

Definitie van transitiekunde door professor Jan Rotmans

De titel van het boek is afkomstig uit de complexiteitstheorie. Volgens Rotmans is chaos nodig om verder te komen in een transitie. De huidige tijd voelt soms ook chaotisch, maar dat komt omdat we ons in een aantal transities bevinden.

Zo’n fase van chaos kenmerkt zich door weerstand, verzet, protesten en gebrek aan inzicht en overzicht. Het kan ogenschijnlijk alle kanten opgaan. In die kantelfase zitten we nu.

Transities slagen niet altijd

Momenteel is de bekendste kanteling de energietransitie. De samenleving schakelt over van fossiele bronnen zoals olie, kolen en aardgas naar schone brandstoffen zoals zonne- en windenergie. Komende transities volgens Rotmans hebben betrekking op de landbouw, grondstoffen, de circulaire economie, het onderwijs en de gezondheidszorg.

Overigens stelt Rotmans niet dat alle veranderingen, transities en kantelingen sowieso slagen. Het huidige systeem, met al haar belangen en macht, kan zich uiteindelijk aanpassen of toch te sterk blijven.

4. Co-Emerging Futures

Reon Brand is Design Principal Foresight & Social-cultural trends bij Philips Research. In 2019 bracht hij met zijn collega’s het Co-Emerging Futures onderzoek uit. Zijn doel was om post-antropocentrische toekomsten te verkennen. Dit zijn toekomsten die verder gaan dan de mens als het centrum van alles.

Het onderzoek bestaat uit twee paden, twee mindsets en vier mogelijke – en zich tegelijkertijd ontwikkelende – toekomsten.

• Etheria, een toekomst waarin de mens voortleeft zonder de noodzaak aan een biologisch lichaam.
• Immortalia, een stroming die de obsessie van de mens weerspiegelt om steeds langer te leven en uiteindelijk onsterfelijk te worden.
• Habitania, een zoektocht naar het creëren van duurzame welvaart door efficient om te gaan met de natuurlijke hulpbronnen.
• Gaia, een toekomst dat uitgaat van ecocentrisme, al het leven en de planeet zijn één systeem.

De toekomsten Etheria en Immortalia herken ik van mijn onderzoek naar het transhumanisme. Habitania staat de laatste jaren meer in de aandacht, bijvoorbeeld ook in het boek The Ministry for the Future van Robinson. Tot slot deed Gaia me denken aan de ideeën uit The Web of Meaning van Jeremy Lent.

Deze methode gebruik ik vooral bij opdrachtgevers die een meer filosofisch en speculatiever gesprek willen over de toekomst. Dan zijn de vier stromingen uit de Co-Emerging Futures handig, omdat ze op een hoger abstractieniveau zijn opgesteld.

5. Technologie piramide

Ontwerper en kunstenaar Koert van Mensvoort werkte de technologiepiramide uit in zijn boek Next Nature. Met dit model hoopt hij de verschillende niveaus in kaart te brengen waarop technologie functioneert. De piramide is een hulpmiddel voor wetenschappers, uitvinders, ingenieurs, ontwerpers en ondernemers.

De piramide maakt duidelijk dat nieuwe technologieën op het eerste gezicht veelal kunstmatig, vreemd en onwennig aandoen. Maar naarmate een technologie de piramide beklimt, worden ze meer geaccepteerd, vanzelfsprekend, onmisbaar, of voelen ze zelfs natuurlijk.

Een paar voorbeelden:

• een ruimtereis die generaties duurt is een technologie die alleen nog maar in de verbeeldingsfase zit.
• Kernfusie zit in de operationele fase.
• Een voorbeeld van geaccepteerde technologie is de mobiele telefoon (wellicht al op de rand naar onmisbaar).
• Een tafel en een stoel zijn als technologie eigenlijk al onzichtbaar.
• Op het niveau van natuurlijk kun je denken aan kleding of landbouw.

Dit model gebruik ik graag met wetenschappers, ingenieurs en ontwerpers om na te denken over hoe de technologie waar ze aan werken, zich verder kan ontwikkelen.

Tips om meer als een futuroloog te denken.

Concrete tips

Wat zijn een aantal tips om meer toekomstgericht te denken en te handelen? Met andere woorden: om ook een beetje een futuroloog te worden? Dit zijn de drie stappen: signalen scannen, inzichten delen en je verdiepen in futurologie.

1. Signalen scannen

Neem de tijd om elke week op zoek te gaan naar signalen over de toekomst van je bedrijfstak, beleidsdomein of industrie. Dit hoeft niet heel veel tijd te kosten. Je kan je bijvoorbeeld voornemen om elke week op dinsdagochtend 10 minuten te lezen over relevante ontwikkelingen.

Wat betreft actualiteit, vind ik nieuwsbrieven en podcasts het fijnst. Dit zijn fijne nieuwsbrieven:

• Future Affairs van NRC journalist Wouter van Noort (sinds 2023 alleen voor abonnees van NRC);
• Exponential View van Azeem Azar (Engelstalig);
• News from the Future van het ITFT (Engelstalig);
• Nieuwsbrief Toekomstbeelden van mijzelf.

Luister je liever naar een podcast? Bijvoorbeeld op weg naar je werk? Dit zijn mijn tips:

• Lex Fridman podcast (Engelstalig);
• Future Now (Engelstalig);
• BNR Digitaal;
• Podcast Toekomstbeelden van mijzelf.

Heb je zelf nog een goede tip? Laat een reactie achter!

2. Delen

Nog beter dan alleen het scannen van signalen en ontwikkelingen, is dat jij je inzichten deelt met je collega’s, manager of directeur. Sommige organisaties waar ik voor werkte, hadden dit periodiek op de agenda staan. De vraag is dan: ‘Heb je onlangs nog iets gelezen, gehoord, gezien of opgepikt, dat relevant is voor de toekomst van ons team?’

Maar het delen van signalen hoeft niet (alleen) formeel te zijn. Je kan je inzichten ook met je collega’s delen tijdens de lunch of bij het koffieapparaat.

Naast een informeel gesprek of een plek op de agenda, zijn er ook organisaties die een Signals Club opzetten. Zoals de bank Meritrust Credit Union (Verenigde Staten) of het Institute for Research on Public Policy (Canada).

De opzet is eenvoudig: elke collega mag meedoen. De club komt om de paar weken samen, fysiek of online. De leden bespreken welke signalen ze hebben opgepikt, of er tegenbewegingen zijn, welke vooroordelen er kunnen spelen, wat ze met de signalen kunnen doen en hoe ze die blijven monitoren.

3. Verdieping

Ben je benieuwd naar de methodologie en alle werkvormen binnen de futurologie? Dan zijn er genoeg bronnen voor verdieping.

Dit zijn de beste boeken dit ik tot nu toe over futurologie heb gelezen:

• Boek Imaginable van Jane McConigal;
• Boek Thinking about the Future van Peter Bischop en Andy Hines;
• Boek Facing our Futures van Nicolas Badminton.

Ben je op zoek naar een training of workshop? Naast de opleidingen in Nederland en België die ik noemde, kun je bijvoorbeeld terecht bij:

• Edinburgh Futures Institute (Schotland);
• Copenhagen Institute for Future Studies (Denemarken);
• Institute for the Future (Verenigde Staten);
• University of Houston Foresight (Verenigde Staten);
• University of Hawaii Research Centre for Future Studies (Verenigde Staten).

Daarnaast kun je ook lid worden van professionele verenigingen van futurologen. In Nederland is dat de Dutch Future Society. De wereldwijde vereniging is de APF, de Association of Professional Futurists.

Heb je een vraag aan mij als futuroloog? Laat een reactie achter!

PS. Als je me wil inhuren als futuroloog, neem dan contact met me op. Of kijk eerst op de pagina Trends 2040 voor meer informatie, voorbeelden en referenties.