De belangrijkste technologische ontwikkelingen die ons leven veranderen

Technologische ontwikkelingen. Wat zijn voorbeelden van technologische ontwikkelingen? Wat zijn voordelen & impact op mens, werk & wereld?

In mijn artikel over trendwatchers Nederland heb ik overigens meer geschreven over bekende trendwatchers, kenmerken van technologische vooruitgang, tips om te innoveren en wat je zelf als individu kan doen. Over de gevolgen van technologische vooruitgang heb ik dit artikel geschreven: invloed van technologie op samenleving.

Benieuwd naar de (technologische) trends van 2023? Dit zijn de (technologische) trends van 2023.
En 2022: daarover schreef ik dit artikel: Top 8 WTF! momenten van 2021 én een vooruitblik op 2022.

In de rest van dit artikel lees je eerst meer over technologische ontwikkelingen, daarna belangrijke factoren hierin zoals exponentiële verandering. Vervolgens heb ik de metaverse en quantum computing uitgelicht. Hierna heb ik geschreven over een aantal bijzondere ontwikkelingen. Tot slot vind je een lijst met meer bronnen, zoals interviews, podcasts en video’s.

Wat zijn technologische ontwikkelingen?

Als trendwatcher en toekomstdenker vind ik dit (op dit moment) de belangrijkste technologische ontwikkelingen de komende jaren:

1. Kunstmatige intelligentie
2. Zelfrijdende auto’s
3. Drones
4. Robots
5. Virtual reality
6. Blockchain
7. Bitcoin
8. Energie
9. Biotechnologie

Deze ontwikkelingen heb ik hieronder verder uitgewerkt. Over sommige ontwikkelingen heb ik een apart artikel geschreven. Hiervan kun je de link aanklikken om verder te lezen.

1. Kunstmatige intelligentie

Een van de grootste technologische ontwikkelingen van dit moment en voor de toekomst is kunstmatige intelligentie. De definitie: niet biologische systemen die zelflerend zijn. Dat zelfstandig leren doen ze op verschillende manieren, afhankelijk van de mate waarin mensen het algoritme nog begeleiden (of na het geven van een aantal parameters volledig loslaten).

Gerelateerd hieraan is big data: gebruik maken van data uit apps, sensoren en (internet) platform over de status van onderdelen of het gedrag van mensen.

2. Zelfrijdende auto’s

In 2015 had ik een lezing gegeven op de Permanent Beta dag in Amsterdam. Na afloop werd ik geïnterviewd door Vincent Everts over biohacking. Na het interview vroeg hij of ik zin had om in zijn Tesla te rijden.

‘Nou en of!’ zei ik tegen hem. Ik vond het geweldig. De optie dat de auto zichzelf bestuurt, hebben we niet gebruikt. Die update had hij in zijn auto uitgezet. Toch voelde ik dat dit de toekomst van mobiliteit is.

Als ik op vakantie ga, dan vind ik ook altijd zonde van mijn tijd om auto te rijden. Ik verwacht ook dat mensen over 50 jaar met verbazing terugkijken naar onze huidige tijd. ‘Hoe bizar is het om zelf de auto te besturen’. Net zoals wij terugkijken op het begin van de 20e eeuw, waarbij mensen nog met paard en wagen reisden.

Op de Singularity University the Netherlands Summit 2016 sprak Carlo van Weijer (‘smart mobility’ bij de Technische Universiteit Eindhoven). Een leuke anekdote waarmee hij startte, is Marchetti’s Constant. In de afgelopen decennia zijn we gemiddeld 1 uur en 6 minuten per dag aan het reizen, ondanks de hogere snelheid waarmee we reizen. De gemiddelde reistijd blijft gelijk, ondanks dat we van paard-en-wagen naar auto’s en vliegtuigen zijn gegaan. Hoe is dat straks met auto’s die zelf rijden?

Voordeel

Momenteel overlijden 1,2 miljoen mensen in en door het verkeer per jaar. Dit cijfer is een hele lange tijd naar beneden gegaan, maar neemt de laatste jaren weer toe. Waarschijnlijk komt dit door de introductie van de smartphone, waarbij bestuurders de aandacht niet bij de weg houden.

Auto’s die met behulp van kunstmatige intelligentie zelf rijden, dat zal een heleboel verkeersdoden schelen. Volgens Neil Jacobstein (chair kunstmatige intelligentie bij Singularity University) is dat ook het frappante. ‘Iedereen heeft het over het dodelijk ongeluk met een zelfrijdende Tesla. Niemand over de 1,2 miljoen verkeersdoden per jaar, doordat we als mens zelf rijden.’

Carlo van der Weijer verwacht dat zelfrijdende auto’s onvermijdelijk zijn. Onze blik op mobiliteit zal daarbij ook veranderen. De tijd dat je een auto bezit, zal op een gegeven moment ook achterhaald zijn.

Mobiliteit wordt een service. In een zekere zin is deze trend al ingezet met bedrijven zoals Uber en SnappCar. Dit heeft ook een impact op de overheid. Die zal niet meer investeren in bussen of treinen, maar in een netwerk van elektrische auto’s die zelf rijden.

Vliegende auto’s

Een uitstapje zijn vliegende auto’s. Ik verwacht dat het meer een gimmick zal zijn dan auto’s die zelfstandig rijden. Toch zijn er een aantal technologiebedrijven die zich hiermee bezig houden. Zoals Kitty Hawk (waar Alphabet in investeert) en Uber Elevate.

Experts verwachten dat op lange termijn een VTOL (Vertical Take-Off and Landing) gemakkelijker en veiliger is dan auto’s die alleen de grond hebben om zich over te bewegen (en dus niet omhoog en naar beneden kunnen).

3. Drones

Van vliegende auto’s is het een kleine stap naar drones. De technologie zelf is helemaal niet zo nieuw of spannend. In het leger en ook door consumenten worden drones gebruikt.

De definitie van ‘drone’ is dat het een luchtvaartuig zonder piloot is. Het woord drone is afkomstig van het Engelse woord voor mannetjesbij (dar). Drones worden op afstand bestuurd. Soms met een joystick, terwijl je de drone blijft zien, en soms op afstand met camerabeelden en andere sensordata.

Het meest interessante is de toepassing van deze technologie. In de Verenigde Staten doen bedrijven zoals Whole Foods, Domino’s Pizza en Starbucks experimenten met drones. Drones worden ingezet voor het bezorgen van hun producten.

Nog interessanter wordt het als dit combineert met andere trends, zoals kunstmatige intelligentie. Zo is Amazon aan het nadenken over het inzetten van drones om producten naar steden te vliegen, terwijl jij nog niet weet dat je het product wil kopen. Op het moment dat jij de bestelling doet, staat de drone al voor je deur.

4. Robots

Wat zijn robots? Robots kennen we vooral uit films. Ik stel me dan altijd een vierkante metalen ding voor, dat blikkerig praat en houterig beweegt. Maar eigenlijk zijn robots alleen het omhulsel van kunstmatige intelligentie. Een robot kan allerlei vormen aannemen. In essentie is een robot geprogrammeerd om verschillende taken uit te voeren. Die taken zijn van te voren wel gedefinieerd. Een robot zal niet zo snel meer dingen doen, tenzij het ‘strong AI’ is.

De definitie van een robot is een machine die kan waarnemen, denken en handelen. Een camera (waarnemen) is geen robot, de elementen moeten met elkaar samenhangen. Voorbeelden zijn een lasrobot in een fabriek, robots die in de zorg worden gebruikt (bijvoorbeeld voor het tillen van patiënten) of robots op het vliegveld (die reizigers helpen met hun vluchtinformatie).

Net als bij drones geldt dat robots op zichzelf niet heel spannend zijn. Het gaat om de combinatie van deze trend met andere trends. Kunnen we robots inzetten om ons te helpen in onze duurzame energievoorziening, in ons lichaam stoppen of de ruimte in sturen om daar grondstoffen te delven?

5. Virtual reality

Virtual Reality maakt kunstmatig zintuiglijke ervaringen na, op het gebied van zicht, geluid en gevoel. De toepassingen die nu op de markt zijn richten zich nog met name op beelden en zicht. Je kan met een VR volledig (360 graden) om je heen kijken naar een virtuele wereld. Bij VR worden via een speciaal soort software afbeeldingen gecreëerd, die vervolgens in een bril worden getoond.

Augmented reality maakt eigenlijk gebruik van dezelfde technologie als virtual reality, alleen met het verschil dat je de echte omgeving nog wel kan zien. Bijvoorbeeld: met augmented reality kun jij de kamer zien, maar kun je ook een miniatuur raceparcours in de kamer zien. Het lijkt op een soort van hologram. Of een digitale laag in de werkelijkheid.

• Gerelateerd aan virtual reality is de metaverse

6. Blockchain

Met blockchain-technologie kun je transacties mogelijk maken tussen mensen die elkaar niet kennen of elkaar niet vertrouwen, zonder dat er een centrale partij (intermediair of tussenpersoon) bij nodig is. De database wordt namelijk online gedeeld. Iedereen kan het grootboek kopiëren, bewerken en bewaren. De database is niet bedoeld om grote hoeveelheden informatie in op te slaan. Elke wijziging in het grootboek wordt vastgelegd – dit zijn mutaties of transacties.

De nodes in het netwerk controleren of de wijzigingen voldoen aan vooraf gestelde spelregels. Als er nieuwe verzoeken komen en als deze worden goedgekeurd, wordt dit direct verspreid onder alle deelnemers aan de blockchain.

7. Bitcoin

Bitcoin is een digitale munteenheid. Een ander woord voor digitale munteenheid is cryptocurrency. In het najaar van 2016 waren er ongeveer 700 digitale munteenheden. Begin 2021 zijn er meer dan 900. Bitcoin is de grootste, met een financiële omvang van 80%. Ethereum is de 2e grootste munteenheid.

Vaak wordt bitcoin verward met blockchain. In essentie is de eerste de technologie (en munt) en blockchain de onderliggende database. 

8. Energie

In het najaar van 2016 was ik op de Singularity University the Netherlands Summit in Amsterdam. Ramez Naam vertelde daar over het energievraagstuk. Hij is helemaal niet zo pessimistisch over klimaatverandering. Hij gelooft in duurzame energieopwekking. Sterker nog, in zijn presentatie gaf hij voorbeelden dat de ontwikkelingen op dit gebied razendsnel gaan.

In sommige landen was zonne-energie in 2017 al goedkoper dan energie uit kolencentrales. Het aandeel van duurzame energieopwekking ten opzichte van het totaal aan energieopwekking is 100 keer gegroeid in de afgelopen 13 jaar. Dit is een exponentiële groei. Zijn visie: ‘De prijs van zonne-energie gaat naar bijna nul. De opslagcapaciteit van batterijen gaat radicaal omhoog.’

De prijs van zonne-energie gaat naar bijna nul

Ramez Naam

Dit komt tot uiting in elektrische auto’s. Die gaan in de toekomst dienen als rijdende oplaad- en opslagstations. Dat is een heel nieuw paradigma om naar auto’s te kijken (daarover straks meer).

Zonnecollectoren

Je kan hier zelf ook al aan meedoen. Dat zie ik bijvoorbeeld bij mijn ouders. Zij wonen in het aardbevingsgebied boven de gaswinning in de provincie Groningen. Omdat ze schade hebben gehad door de aardbevingen, kregen ze subsidie voor zonnecollectoren en een zonneboiler. In het afgelopen jaar hebben ze zoveel energie opgewekt, dat ze geen elektriciteitskosten hebben gemaakt.

Dat niet alleen, ze hebben ook energie teruggeleverd aan het net. Dat laatste levert nu nog betrekkelijk weinig op, maar als we straks betere accu’s en batterijen hebben, dan kunnen mijn ouders de energie nog beter bewaren en misschien uitleveren aan de buren in de straat. Via ontwikkelingen als blockchain-technologie kunnen ze dat misschien straks zonder tussenkomst van een energiemaatschappij zelf regelen.

Video toekomst van energie

Tijdens de Singularity University the Netherlands Summit 2017 had ik hierover een interview met Arash Aazami, ondernemer en oprichter van Universal Right: bekijk ons gesprek.

9. Biotechnologie

Zelf vind ik de enorme toename in rekenkracht en geheugenopslag die de Wet van Moore representeert ontzettend interessant, maar nog boeiender vind ik de vooruitgang in biotechnologie.

Zo is een van de drijfveren in de vooruitgang in biotechnologie de dalende kosten om DNA te analyseren. Deze afname gaat sneller dan de Wet van Moore! In een artikel in The Economist in 2006 werd dit aangeduid met de term ‘Carlson Curve’, naar de auteur van het stuk. De aanname was dat de kosten voor ‘DNA sequencing’ gelijke tred zouden houden met de Wet van Moore, maar in 2008 bleek het zelfs sneller te gaan.

Gerelateerd aan biotechnologie is synthetische biologie: het (her)ontwerpen en namaken van cellen, delen of groepen cellen die een organisme vormen.

Data opslaan

Een bijzondere toepassing van biotechnologie is de opslag van data. Zo hebben we in de jaren 2015 en 2016 meer data geproduceerd dan in alle jaren daarvoor gecombineerd. Dat komt onder meer door de toename van sensor- en meettechnologie.

Meer data zit ook in alle social media-berichten die we elkaar sturen, foto’s die we nemen en video’s die we maken. Dit gaat versnellen, denk bijvoorbeeld aan virtual reality. Om de data op te slaan van 5 minuten virtual reality film, heb je meer opslagcapaciteit nodig dan bij een gewone film.

Of het voorbeeld van social media. In april 2017 was ik bij een lezing van toekomstdenker en auteur Kevin Kelly. Hij vertelde: ‘Social media is vandaag de dag nog geen 5.000 dagen oud. Je moet je voorstellen wat dat betekent. We staan nog maar aan het begin!’

DNA data opslag

Een oplossing voor het opslagprobleem ligt misschien in de biologie. Dit wordt ‘biomimicry’ genoemd. De natuur heeft namelijk al een oplossing gevonden voor de opslag van data. Dat is DNA. DNA is compact, het kan honderdduizenden jaren mee gaan, het kan tegen extreme koude of warmte, je kan miljoenen kopieën per uur maken en we kunnen het makkelijk coderen.

Volgens Yaniv Erlich (Columbia University) verliest DNA niet zijn opslagkwaliteit door ouderdom. Iets wat wel gebeurd met cassettebandjes, cd’s en harde schijven. Tijdens een Biohacking Meetup heb ik het hier al eens over gehad [link onderin]. Wetenschappers hebben de eerste geslaagde experimenten hier al mee gedaan, zoals het coderen en versturen van een sonnet van Shakespeare via DNA.

Uitgelicht: wat is exponentiële verandering (en 2 andere kernmerken van technologische ontwikkelingen)

Exponentiële verandering

Een belangrijke factor in een aantal van de bovenstaande technologische ontwikkelingen is exponentiële verandering. De basis hiervoor is de Wet van Moore. In essentie komt deze theorie erop neer dat de processorsnelheid op een chip die je kan kopen voor 1.000 dollar elke 18 tot 24 maanden verdubbelt. Het geldt niet alleen voor transistors in een geïntegreerde schakeling, maar ook voor rekenkracht, opslagcapaciteit en genoom sequentie bepaling.

Ray Kurzweil noemt dit ‘de wet van de versnellende opbrengsten’. In het begin lijkt dit nog niet spectaculair, maar na verloop van tijd is elke verdubbeling een enorme sprong.

Het probleem is dat het brein van de mens heel moeilijk een exponentiële sprong kan bevatten. We zijn gewend om lineair te denken. We verwachten dat de technologie die we nu hebben beter en sneller wordt in hetzelfde tempo dat het zich hiervoor heeft ontwikkeld.

Er zijn bekende voorbeelden om dit te illusteren.

• Druppels water in stadion. Elke minuut valt een druppel water in een stadion. De volgende minuut vallen er twee druppels. De minuut erna vier druppels, enzovoort. Na 43 minuten is het stadion voor 7% gevuld. Hoe lang duurt het voordat het stadion helemaal vol zit? Antwoord: maar 6 minuten later!
• Rijstkorrels op een schaakbord. Een mooi raadsel gaat over een Indiase koning die akkoord gaat om een schaakwedstrijd te spelen tegen een wiskundige. De inzet is één rijstkorrel op het eerste vakje, twee op het tweede, vier op derde, enzovoort. Pas als de koning verliest komt hij erachter dat zijn schuld veel meer is dan de hele rijstvoorraad op de hele wereld.

Recombinatie & recursiviteit

Naast exponentiële groei zijn recombinatie en recursiviteit belangrijke aspecten. Recombinatie staat voor kruisbestuiving: het combineren van verschillende ontwikkelingen. De vooruitgang in biotechnologie wordt bijvoorbeeld bereikt door combinaties in kunstmatige intelligentie, big data en (biologisch) onderzoek.

Een ander kernmerk is recursiviteit. Dit zijn systemen die zichzelf kunnen bijwerken en upgraden, zoals robots die zichzelf kunnen herprogrammeren om telkens nieuwe taken aan te kunnen. Voorbeelden in ons leven: besturingssystemen bijwerken zichzelf automatisch, een auto die ’s nachts een nieuwe update krijgt of een online diensten zoals Google die dagelijks allemaal testen, verbeteringen en wijzigingen doorvoeren.

Uitgelicht: een van de ontwikkelingen die in 2021 begon, is de Metaverse. Wat is dat en wat vind ik daarvan?

Metaverse

De toekomst van het internet. In Silicon Valley werd de term ‘Metaverse’ daar al jarenlang voor gebruikt. Op 28 oktober 2021, werd de term mainstream. Toen kondige Mark Zuckerberg aan dat het moederbedrijf van Facebook, Whatsapp, Oculus en Instagram een nieuwe naam kreeg: Meta.

Is Metaverse hetzelfde als virtual reality? Wat heeft het te maken met cryptovaluta? Is Meta na de naamswijziging dan ook eigenaar van de Metaverse? (antwoorden: nee, wel iets en nee)

Een duidelijke uitleg staat op Medium van Aaron Frank. Inclusief een heldere definitie:

De Metaverse is het internet, maar ook een ruimtelijke (en vaak 3D), door een game-engine aangedreven verzameling van virtuele omgevingen.

Op dit moment bouwen programmeurs deze virtuele werelden, gefinancierd met belachelijke bedragen. Zo steekt Meta 10 miljard dollar per jaar in de ontwikkeling van de Metaverse.

Simulaties

Hoewel ik sceptisch ben over de Metaverse, vind ik simulaties een van de betere toepassingen.

Zo gaf ik een lezing bij het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Zij hebben een digital twin van de Noordzee. Het doel van deze simulatie is om ruimtelijke plannen en vooral de gevolgen daarvan beter inzichtelijk te maken.

De Noordzee is niet het enige voorbeeld. Tesla traint de software van hun auto’s in een simulatie van San Francisco gemaakt met Unreal Engine. Nvidia bouwt met Earth-2 een digital twin van de aarde met als doel om de klimaatcrisis te bestrijden.

Kanttekeningen

Mooie voorbeelden van de Noordzee, Tesla en Earth-2. Maar ik maak tegelijkertijd ook een paar kanttekeningen:

• Tot nu sporen zulke voorspellingen ons als mens nog niet aan om ons gedrag te veranderen;
• Modellen van de werkelijkheid zijn altijd een benadering;
• Het is niet altijd transparant welke onderliggende keuzes in de data, verwerking, algoritmes en weergave zijn gemaakt.

Ik blijf dus voorzichtig. Maar goed. Met alle hype en investeringen van grote bedrijven, ontkom ik als futurist er niet aan om de hoogte te blijven van wat er speelt rondom deze trend.

In de komende jaren ben ik vooral benieuwd hoe wij als mens de Metaverse vormen en hoe het ons zal vormen. Verkiezen we een virtuele wereld voor deze wereld? Wat betekent het voor onze verhouding met ons lichaam?

Uitgelicht: een ontwikkeling die in 2022 steeds meer invloed op bedrijven en ons leven gaat hebben is quantum computing

Quantum computing

Een korte beschrijving van quantum computing: in gewone computers schakelen transistoren in- of uit om enen en nullen te symboliseren. Quantum computers gebruiken quantum bits, ook wel qubits genoemd.

Vanwege de bijzondere eigenschappen van quantum fysica kunnen deze qubits bestaan in superpositie. Hierbij is de bit zowel een 0 als een 1. Door meerdere qubits in een computer te verbinden groeit de rekenkracht exponentieel.

Quantum signalen

Momenteel zijn quantum computers nog volop in ontwikkeling. Qua prestaties zijn ze nog lang niet op het niveau van gewone computers. Toch vind ik het een boeiend domein die ik in 2023 en de jaren erna met veel interesse zal volgen. Het zal nog even duren voordat we de kracht van quantum kunnen gebruiken, waarbij we waarschijnlijk geen quantum computers op ons bureau hebben staan. Waarschijnlijk zal het meer een dienst zijn, net zoals we nu elektriciteit gebruiken.

Een aantal signalen die mij zijn opgevallen:

• Er zijn nog betrekkelijk weinig programmeurs die overweg kunnen met quantum computing. Dit belemmert de verdere ontwikkeling van dit vakgebied. Om dit op te vangen publiceerde IBM afgelopen jaar een handleiding voor beginners. Hiermee kun je quantum algoritmes bouwen en ze testen op de quantum computer van IBM die beschikbaar is in de cloud.
• Waar Europa (voorlopig) de slag heeft gemist met kunstmatige intelligentie en synthetische biologie, ligt dat anders op het gebied van quantum computing. Een van de redenen is dat Europa, en dan met name Duitsland, aan de grondslag lag aan de quantum fysica. Dit begon in 1900 met de publicatie Van Duitse natuurkundige Max Planck zijn baanbrekende formule over thermische straling.
• Experts schatten de huidige marktomvang van quantum computing in Europa op 500 miljoen euro. De Europese Unie, regeringen en steeds meer private organisaties investeren in veelbelovende start-ups. Voorbeelden zijn het Finse IQM dat werkt aan oplossingen rondom klimaatverandering, het Franse Pasqal en het Engelse Oxford Quantum Circuits.
• In Nederland kwam het werk van quantum computing wetenschapper Leo van Kouwenhoven van de TU Delft in opspraak. Zijn spraakmakende onderzoek over majoranadeeltjes uit 2018 bleek slordig te zijn uitgevoerd. De publicatie werd daarop ingetrokken. Naast zijn verbondenheid aan de universiteit, werkte Van Kouwenhoven ook voor Microsoft aan de ontwikkeling van de quantum computing. Afgelopen jaar werd bekend dat hij daar is gestopt.
• De Rotterdamse haven gaat als een van de eerste organisaties aan de slag met deze technologie. Via een netwerk voor quantumcommunicatie zullen in dit experiment een aantal bedrijven en het Havenbedrijf op een veilige manier gegevens kunnen uitwisselen.

Wat zijn andere, meer bijzondere, ontwikkelingen?

Bijzondere ontwikkelingen

Naast de ontwikkelingen in het vorige deel, zijn dit nog andere boeiende technologische trends:

1. Materialen
2. 3D-printen
3. Ruimtevaart

1. Materialen

Het is transparant. Het is sterker dan staal. Het is super goed geleidend, buigzaam en het dunste materiaal ter wereld. In de laatste jaren wordt steeds meer bekend over grafeen. In 2010 werd zelfs de Nobelprijs voor de Natuurkunde uitgereikt aan de ontdekkers en ontwikkelaars van dit materiaal.

Wat is het dan? Grafeen is gemaakt van koolstof. Als jij met een potlood schrijft, dan werk je eigenlijk met grafeen. Want grafeen zit in grafiet, waar je potloodpunt uit bestaat. Het bijzondere aan grafeen is dat het maar één atoom dik is. Zo’n dun plakje heet tweedimensionaal materiaal. Het onderscheidende aan grafeen ten opzichte van andere tweedimensionale materialen is dat grafeen sterk en stabiel is.

Geen wonder dat er nu veel onderzoek wordt gedaan naar de toepassing van grafeen. De beloftes zijn veelbelovend. Het zou het internet 100 keer sneller maken, een camerasensor 1.000 keer zo gevoelig en zeewater veranderen in drinkwater. Samsung en Apple zijn met elkaar in conflict over patenten met dit materiaal. Kortom, we gaan in de komende jaren nog veel meer horen over grafeen en haar toepassingen.

2. 3D-printen

Een 3D-printer kan materialen in vooraf gedefinieerde vormen printen. Wat betreft die materialen zijn dat nu nog met name kunststoffen, maar ook steen, hout en weefsels kun je tegenwoordig al printen. Ik schreef zelf een apart stuk op mijn website over 3D-bioprinten.

In hun boek Nooit Af maken Martijn Aslander en Erwin Witteveen de vergelijking met de verspreiding van digitale bestanden zoals muziek en films. ‘Met een gedownload STL-bestand kan je 3D-printer een meubelstuk maken dat door iemand aan de andere kant van de wereld is bedacht.’ Dit is de democratisering van producten: je download een ontwerp dat je mooi vindt van wat voor voorwerp dan ook en print het uit bij een 3D-printer in de buurt.

3. Asteroïden mijnen & ruimtevaart

Elon Musk wil naar Mars. Ik sprak hierover met Angelo Vermeulen in een podcast interview. Angelo Vermeulen was de commander van de allereerste Mars simulatiemissie van NASA op Hawaï. Hij doet als wetenschapper nu onderzoek naar reizen en leven in de ruimte.

De kolonisatie van het heelal door de mens is nog maar net begonnen. Naast de Verenigde Staten willen China en Europa ook bases gaan bouwen. Om te beginnen op de maan.

Met Angelo sprak ik over grondstoffen in de ruimte. Als we een reis naar Mars maken, moeten we dan alles meenemen vanaf de aarde? Volgens hem is het veel slimmer om grondstoffen in de ruimte zelf te delven. Maar kan het ook andersom? Het bedrijf Planetary Resources denkt van wel. Zij willen metalen delven op asteroïden en planeten, zoals goud, zilver, nickel, uranium en titanium. Deze metalen zijn veelal schaars op aarde (en dus kostbaar).

Ik was bij de workshop Living off Earth op Border Sessions 2018 in Den Haag. Daar maakte ik dit verslag:

In dit deel lees je meer over mij als spreker en meer achtergrondinformatie zoals podcasts en video’s.

Bronnen

Wil je meer weten over dit onderwerp? Neem dan contact met me op als je vragen hebt! Ook als je me wil uitnodigen om een lezing of presentatie te geven bij je bedrijf, op je congres, symposium of bijeenkomst.

Meestal geef ik vooral lezingen en webinars over technologische ontwikkelingen bij organisaties in de gezondheidszorg of bij de overheid. Bij andere organisaties vertel ik vaak over biohacking en de supermens. Heb je interesse? Neem dan contact met me op!

Zo sprak ik bij Business Connected:

Leeslijst

Hier kun je mijn podcast-interviews luisteren. Je kan je ook abonneren op mijn podcast via iOS, Spotify, Google of andere apps.

Dit zijn relevante afleveringen:

• Aflevering 76 is met Ruud Veltenaar over technologische ontwikkelingen en de klimaatcrisis.
• Aflevering 75 is met Ans Hekkenberg over de toekomst van ruimtereizen.
• Aflevering 40 is met Julia Cramer over quantum computing.
• Aflevering 33 is met Angelo Vermeulen over ruimtevaart.
• Aflevering 28 is met Yuri van Geest over Singularity University en exponentiële technologie.

Deze video’s heb ik over dit onderwerp gemaakt.

In het najaar van 2017 was ik op de Singularity University the Netherlands Summit in Haarlem. Dit was een tweedaags evenement over technologische ontwikkelingen en de impact hiervan. Na afloop maakte ik deze vlog op mijn YouTube-kanaal. Het geeft een goed idee van welke technologische trends naar verwachting een grote rol gaan spelen in de komende jaren.

Welke technologische ontwikkeling gaat volgens jou de grootste impact hebben? Laat een reactie achter!