Alles over ChatGPT in de Gezondheidszorg

Wat is de impact van ChatGPT in de Gezondheidszorg? Hoe werkt deze technologie? Wat zijn nadelen en risico’s? In dit artikel alles over ChatGPT in de Zorg!

In dit artikel onder meer: uitleg van ChatGPT, tips voor zorgprofessionals (5x), alternatieven voor ChatGPT, voorbeelden en toepassingen in de zorg, nadelen en risico’s, toekomst en de invloed op het werk van artsen, verpleegkundigen en ander zorgpersoneel.

Liever kijken? Bekijk mijn video over ChatGPT in de zorg (17 minuten):

Andere relevante artikelen op mijn blog zijn o.a. Alles over kunstmatige intelligentie in de Gezondheidszorg / Zorgtechnologie met 4 voorbeelden / Innovatie in de gezondheidszorg: betekenis en 3 trends / 6 boeiende trends door een futurist gezondheidszorg.

Een korte uitleg van ChatGPT.

Wat is ChatGPT?

ChatGPT is een geavanceerde chatbot, ontwikkeld door het Amerikaanse bedrijf OpenAI. GPT staat voor Generative Pre-trained Transformer. Dit betekent dat de chatbot nieuwe teksten genereert op basis van trainingsdata.

Met behulp van statistische algoritmes en neurale netwerken berekent het patronen, relaties en gegevens in grote datasets. Dat vormt weer de basis om nieuwe, unieke creaties te genereren. Daarom wordt deze vorm van kunstmatige intelligentie ook wel Generatieve AI genoemd.

ChatGPT is ontworpen om menselijke taal te begrijpen. Als gebruiker kun je zinnen typen in de chatbot, waar ChatGPT in normale zinnen op reageert.

Wil je me inhuren voor een lezing of workshop over dit onderwerp? Bekijk deze pagina Spreker AI in de Zorg of doe direct een vrijblijvende boekingsaanvraag!

Zo werkt ChatGPT

ChatGPT is een Large Language Model (LLM). De chatbot is getraind met een enorme dataset met tekst. Deze teksten zijn afkomstig van internet en een aantal andere openbare bronnen. OpenAI heeft (nog) niet vrijgegeven welke bronnen zij gebruiken voor het trainen van de GPT modellen. Als een gebruiker een vraag stelt aan de chatbot, dan zoekt het in de hoeveelheid data naar het eerste woord en daarna naar de rest van de zinnen.

De chatbot berekent op basis van stochastische statistiek de meest waarschijnlijke relaties tussen dat woord en andere woorden. Op die manier vormt het een antwoord. Hoe langer de vraag, hoe (exponentieel) groter, complexer en subtieler de relaties berekend worden. Het model bevat ook afhankelijkheden en waarschijnlijkheden. Dat verklaart waarom je niet altijd hetzelfde antwoord krijgt op dezelfde vraag. Dit is probabilistisch, in plaats van deterministisch zoals bij regulier programmeren.

Meer weten? Dit artikel van Jon Stokes legt heel duidelijk uit hoe ChatGPT en andere LLM’s werken.

Tips om te werken met ChatGPT en een aantal alternatieven.

Tips voor zorgprofessionals (5x)

Hoe kan je arts, verpleegkundige of zorgprofessional nu experimenteren met deze technologie? Dit zijn een paar tips om met ChatGPT aan de slag te gaan:

• Richt je op je expertisegebied. Zie ChatGPT als een stagiair. De bot kan papers voor je zoeken, samenvattingen van artikelen maken of je tekst herschrijven in een bepaald format. ‘Kun je dit artikel over de ontwikkeling van reuma bij patiënten met niet-aangeboren hersenletsel voor mij samenvatten in drie alinea’s? ‘
• Geef genoeg context. Meer en betere achtergrondinformatie leidt doorgaans veelal tot nauwkeurigere en bruikbare antwoorden. Bijvoorbeeld: ‘Als neuroloog wil ik graag meer weten over de optimale behandeling van een jonge patiënt met epilepsie. Wat zijn de meest effectieve behandelingsstrategieën en medicamenteuze therapieën die worden gebruikt bij kinderen en adolescenten met epilepsie?’
• Geef de bot een specifieke rol. De kwaliteit van de antwoorden op je vraag gaan omhoog, als je de bot een specifieke rol geeft. Bijvoorbeeld: ‘Stel, je bent een oncoloog met veel empathie en oog voor de patiënt. Hoe zou je de patiënt vertellen dat haar tumor nog niet weg is?’
• Geef instructies stap-voor-stap. In plaats van in één keer je vraag te stellen, is het beter om je verzoek op te delen in kleine brokjes. Bijvoorbeeld: ‘Wat voor behandeling raad je aan voor een patiënt met een hoge bloeddruk? … ‘Dank. Het liefst geen medicatie, maar een interventie in leefstijl.’ … ‘Dank. Welke tips heb je om de patiënt te helpen om meer te bewegen?’
• Itereren. Verwacht niet direct een perfect antwoord van de bot op je eerste vraag. Gebruik dat antwoord om specifiekere vervolgvragen te stellen. Zie het voorbeeld bij het vorige punt.

De belangrijkste tip is om ChatGPT zelf een keer uit te proberen. Kijk dan hoe je de bovenstaande adviezen in je voordeel kan gebruiken.

Alternatieven ChatGPT

Daarnaast is de website van ChatGPT niet de enige chatbot die je kan gebruiken:

• Perplexity.ai. Vergelijkbaar platform, alleen geeft deze chatbot ook bronnen weer waarop het zich baseert. Mijn favoriete tool naast ChatGPT momenteel.
• Gemini is de chatbot van Google.
• Elicit is een zoekmachine voor academische publicaties. De tool helpt je door het maken van samenvattingen en gestructureerde analyses van papers.
• Evidence Hunt. Chatbot gespecialiseerd in medisch onderzoek. Deze tip kreeg ik na een lezing die ik gaf aan psychiaters in opleiding van het Erasmus Medisch Centrum.

Daarnaast zijn dit een aantal interessante alternatieven:

• Claude is de chatbot van Antropic. Is (nog) niet beschikbaar in Nederland.
• ChatGPT plugin voor Google. Niet echt een alternatief, wel erg handig. Hiermee genereert ChatGPT in een venster ook een antwoord op je zoekopdracht in Google.
• Summarize.tech. Een chatbot die een samenvatting geeft van video’s op YouTube.
• Chat PDF. Upload een PDF in de chatbot en stel vervolgens vragen.

Dit zijn specifieke modellen voor de gezondheidszorg.

• Med-PaLM (Google en Deep Mind) is ontwikkeld om antwoorden te geven op medische vragen. Is (nog) niet toegankelijk voor consumenten.
• BioGPT (Microsoft) is gespecialiseerd in biomedische teksten;
• GPT-2 PubMed is een ouder model van GPT dat is getraind op data uit PubMed.

Gebruik jij andere chatbots, laat een onderin het artikel dan een reactie achter!

Voorbeelden en toepassingen van ChatGPT in de zorg

Voorbeelden

Wat zijn voorbeelden van het gebruik van ChatGPT in de zorg?

Vragen beantwoorden

Het Universitair Medisch Centrum Groningen en het Elizabeth Tweesteden Ziekenhuis in Tilburg gebruiken sinds november 2023 een GPT-model van OpenAI in combinatie met hun Elektronisch Patiëntendossier van Epic om vragen van patiënten te beantwoorden. Volgens projectleiders Mandy Aalderink (Tilburg) en Tom van der Laan (Groningen) ontvangen zorgverleners gemiddeld 5 tot 10 vragen per dag.

Hoe werkt het? De AI-tool leest de vraag van de patiënt en geeft een antwoordsuggestie. De zorgverlener bekijkt en controleert het conceptantwoord, past deze eventueel aan en stuurt het vervolgens op.

Ik vind dit een mooi project omdat het de werkdruk kan verlagen. Een goede vriend van mij is cardioloog. Hij vertelde mij dat het opstellen van patiëntenbrieven hem nu behoorlijk wat tijd kost. Dit is in lijn met Aalderink en Van der Laan deelden over hun project. Ze stellen dat artsen gemiddeld 24% van hun werkuren aan administratieve taken kwijt zijn. Teveel administratie leidt tot minder werkplezier, een hogere kans op burnout en een negatieve invloed op het vermogen om kwalitatief goede zorg te verlenen.

Andere ideeën

Nog een aantal andere ideeën:

• Verpleeg- en verzorgingstehuizen. In het werk van verpleegkundigen kan ChatGPT ook een rol spelen. Denk aan bijvoorbeeld de volgende casus: ‘Je bent een ervaren verpleegkundige die een jongere collega wil uitleggen hoe ze een wond moet verzorgen. Hoe zou je dat doen? En wat zou je doen als de jongere collega niet zo goed tegen bloed kan?’
• Hulp bij diagnose en behandelplan. Een goede kennis van mij is docent mondzorgkunde. Zijn experiment: een fictief patiëntendossier invoeren en vragen om op basis van de medische geschiedenis en de verzamelde data het risico op een bepaald event (ziekte) in te schatten. Vervolgstap: interventieplan laten opstellen dat aansluit op de zorgbehoefte van de patiënt.
• Bedrijfsvoering. Niet alleen in het zorgproces, maar ook voor bedrijfsvoering of andere staffuncties kan ChatGPT een rol spelen. Neem de krapte op de arbeidsmarkt in de zorg. De volgende prompt kan je op ideeën brengen: ‘Je bent een specialist arbeidscommunicatie. Wat kunnen we als verpleeghuis doen om meer goede werknemers aan te trekken?’
• Psychiatrie. Dit was een prompt dat ik behandelde tijdens de lezing bij het Erasmus MC: ‘Hoe kan ik als arts het beste communiceren met een patiënt met een borderline persoonlijkheidsstoornis?’
• Medisch onderwijs. Leerlingen en studenten gebruiken ChatGPT nu al voor hun opstellen en essays. Onderwijsinstellingen en docenten zullen daarom de beoordeling van deze werkvormen veranderen. Denk bijvoorbeeld aan scanners, vergelijkbaar met de huidige controles op plagiaat. Essays hebben daarom waarschijnlijk hun langste tijd gehad. Daarbij kunnen ChatGPT en vergelijkbare bots lessen personaliseren, zodat de stof beter aansluit bij het niveau en de leefwereld van de student.

Ken jij nog een goede toepassing? Laat een reactie achter!

Wat zijn nadelen en risico’s?

Nadelen en risico’s

Er zijn nog genoeg uitdagingen, nadelen en risico’s bij deze technologie. Een aantal voorbeelden:

• Het antwoord van de bot kan een hallucinatie zijn. Dit betekent dat de chatbot een antwoord verzint. In een medische setting, bijvoorbeeld om een medicijn voor te schrijven aan een patiënt, is dit onacceptabel. Een oplossing kan zijn als ChatGPT ook aangeeft op basis van welke bronnen het antwoord is geformuleerd.
• Het is onduidelijk op welke datasets ChatGPT is getraind, maar waarschijnlijk bevat het aanzienlijk veel vooroordelen (bias).
• Wat gebeurt er met de informatie die je zelf invoert in de chatbot? Zeker voor medici is het opletten met privacygevoelige informatie. Sommige bedrijven bieden hier oplossingen voor, zoals Azure Cognitive Services van Microsoft.
• Welke macht hebben bedrijven zoals OpenAI of Microsoft als deze technologie steeds meer door zorgorganisaties wordt gebruikt?
• Generatieve AI kan zorgen voor een enorme toename in desinformatie. Wat voor gevolgen heeft dat voor je beroep, bijvoorbeeld als arts?
• Teveel denkwerk over te laten aan de Chatbot, kan menselijke capaciteiten op dat vlak verminderen. Dit artikel op Wired geeft het voorbeeld van het uitbesteden van morele en ethische vragen aan ChatGPT als een ontwikkeling.

Als arts, verpleegkundige of medisch professional is het goed om bewust te zijn van de beperkingen en nadelen van dergelijke chatbots. Maar deze technologie heeft hoe dan ook invloed op je vak. In welke mate en op welke manier weet ik nog niet, al doe ik bij Toekomst daar een poging toe.

Om die reden vind het ik goed dat steeds meer zorgprofessionals meer willen leren over deze technologie en met elkaar over de mogelijke impact praten. Zo ook de psychiaters van het Erasmus Medisch Centrum. We bespraken bijvoorbeeld de vraag: welke rol heeft ChatGPT in de spreekkamer van de psychiater in de toekomst?

Dit was het antwoord van ChatGPT zelf:

‘Als taalkundig model kan ik geen directe rol spelen in de spreekkamer van een psychiater.’

Hoe ziet het gebruik van ChatGPT in de zorg er in de toekomst uit?

Toekomst

De verwachtingen rondom ChatGPT en vergelijkbare tools zijn hooggespannen, zeker waar het gaat om toepassingen in de zorg. Zo zegt Robert Pearl, professor aan de Stanford Medical School, in een artikel op Wired het volgende:

ChatGPT wordt voor artsen belangrijker dan de stethoscoop.

Robert Pearl, professor Stanford Medical School

Sommige eerste resultaten zijn dan ook indrukwekkend. ChatGPT presteert bijvoorbeeld goed bij medische examens in de Verenigde Staten. Net als hun concurrent Med-PaLM van Google en Deep Mind. Om die reden wil EPD-leverancier Epic het onderliggende model van ChatGPT, namelijk GPT-4, al integreren in haar software.

Ontwikkelingen

Dit zijn enkele specifieke ontwikkelingen die ik verwacht te zien:

• Verdere ontwikkeling van gespecialiseerde medische chatbots, zoals het eerder genoemde MedPalM van Google. ChatGPT is getraind op generieke data. Gespecialiseerde chatbots trainen op medische (academische) teksten om de kwaliteit en nauwkeurigheid van de antwoorden te verhogen.
• Integratie met apps en platformen. Steeds meer medische software zal gekoppeld worden aan chatbots of deze integreren. Denk bijvoorbeeld aan software die fysiotherapeuten en revalidatie-artsen gebruiken. Een gekoppelde chatbot kan de oefeningen voor de cliënt personaliseren op zijn of haar specifieke situatie.
• Integratie met elektronisch patiënten dossiers (EPD) en elektronisch cliënten dossier (ECD). Denk bijvoorbeeld aan een bot die op basis van het patiëntendossier een opzet maakt van een behandelplan of een inschatting geeft wanneer de patiënt weer ontslagen kan worden.
• Gebruik door patiënten. Deze technologie is beschikbaar voor iedereen. Net als patiënten momenteel via zoekmachines zoeken naar hun aandoening, zullen ze straks veel vaker hun vraag stellen aan chatbots voordat ze op consult komen.
• Wet- en regelgeving rondom o.a. privacy en gebruik data, zowel door de Nederlandse overheid als door de Europese Unie. Het is afwachten of beleidsmakers bijvoorbeeld een update van de AI Act uit 2021 zullen opstellen.

Heb jij nog een andere visie op de toekomst van deze chatbots in de zorg? Laat dan een reactie achter!

Wat is de invloed van deze technologie op het werk in de zorg?

Invloed op werk

Wat kan de invloed van ChatGPT en vergelijkbare technologie zijn op het werk in de zorg? Een paar ideeën:

• Clinical documentatie: een arts spreekt haar bevindingen in. Een chatbot transcribeert de gesproken tekst in een gestructureerde tekstnotitie met diagnose en behandelplan.
• Super Stagiair. De bot is een constante vraagbaak, sparringspartner en stagiair om dingen uit te zoeken. Bijvoorbeeld: ‘Wat zijn de laatste drie inzichten over de ontwikkeling van melanomen bij vrouwen boven de 50 jaar met diabetes?’
• Data-verwerker. Een patiënt deelt zelf haar gezondheidsdata met de zorgorganisatie, bijvoorbeeld de kwaliteit van slaap, bloedsuiker of bloeddruk. De bot schoont de data op en zet de gegevens om in een gangbaar formaat voor verdere analyses.
• Voorbereider. Een bot vult in het EPD of ECD de gegevens in op basis van patiëntendata of gegevens gebaseerd op vergelijkbare patiënten. Of een andere toepassing: de bot stelt een concept op van de email of brief naar de patiënt of collega.
• Symptoom-checker. Een bot waar patiënten kunnen typen waar ze last van hebben. De bot stelt vervolgvragen en komt vervolgens met een advies. Bijvoorbeeld: ‘Ik heb last van hoofdpijn.’ Bot: ‘Wanneer? Op welke momenten van de dag? Hoe heftig is de pijn op een schaal van 1 tot 10?’
• Medische chatbots. Vergelijkbaar met het vorige idee. Aan deze chatbots kun je ook andere medische vragen stellen, bijvoorbeeld: ‘Is het verstandig om een aspirine te slikken na een aantal glazen bier?’
• Afspraken maken. Een bot waarin je als patiënt makkelijk een afspraak kan maken met de huisarts, een medisch specialist of een bepaalde test.

Heb jij een vraag, opmerking of visie over het gebruik van ChatGPT in de zorg? Laat dan een reactie achter!

NB. Wil je me inhuren voor een lezing of workshop over dit onderwerp? Bekijk deze pagina Spreker AI in de Zorg of doe direct een vrijblijvende boekingsaanvraag!